Po staropolsku o Wielkich Partęczynach

Znalazłszy się nad jeziorem w porze letniej, po co dopiero minionej burzy deszczowej, można zobaczyć parę tęczy naraz, wynurzających się z wody z poza silnie poszarpanych brzegów jeziora, tworzących rozmaitych kształtów półwyspy i zakola, dzięki którym tęcza przy sprzyjającem naświetlenia rozbija się, tworząc topograficzne całości, dla każdej części jeziora osobne. Ponieważ zjawisko to należy do nadzwyczaj rzadkich w przyrodzie, otrzymało to jezioro nazwę Partęczyny, tzn. parę tęczy (naraz). Zatem jest to nazwa szczeropolska i należy do nazw niepospolitych, tak samo jak niepospolitej piękności jest jej właścicielka, przypominająca z wyglądu swego jezioro Wigry.
Topograficznie dzielą się Wielkie Partęczyny na pięć wielkich części, z których każda mogłaby stanowić jezioro oddzielne. Pięć tych kompleksów wodnych, złączonych ze sobą oczywiście w jedną harmonijną całość, nazywają się: Wędoły (jezioro o bardzo nierównomiernej głębokości), Średni Kawał, Iwany (pod wsią Iwanki), Mszczonka i Mniały (najpłytsza część jeziora).
Obszar całego jeziora wynosi 3,4 kilometra kwadratowego czyli 340 ha, a głębokość jego dochodzi miejscami do 28 metrów. W obwodzie mają W. Partęczyny około 15 kilometrów. Z mnóstwa półwyspów, wrzynających się w jezioro znaczniejsze nazywają się: Ostrów, Gorący i Gleglijki. Przystań rybacka nad Wielkimi Partęczynami nosi nazwę Plecki. Z labiryntu wodnego W. Partęczyn wynurzają się trzy wysepki. Największą z nich, tzw. Duży Syber tudzież Wielga Suberja, tuli w swem łonie rzadkie osobowości przyrody, jak np. storczyk obuwik i inne. Może właśnie dlatego wysepkę tak nazwano, bo, jak wiadomo, storczyk obuwik występuje wyłącznie w zimnych okolicach. Następne dwie wysepki nazywają się: Mała Suberja i Ostrówek (pod Iwankami). Po zatem W. Partęczyny słyną z posiadania 53 toni. Przy W. Partęczynach występują też pokłady siwej gliny, powszechnie zwane: Zduńskie Glinki.
Za pomocą strużki, zwanej wspaniałomyślnie kanałem, łączą się W. Partęczyny z Małemi Partęczynami albo krótko: Partęczynkami, które nazwę swą zapożyczyły od W. Partęczyn. Jezioro Partęczynki położone jest bardzo blisko pomiędzy kapryśnie pożłobionemi zboczami, gęsto zalesionemi m.in. brzozami, przeplatanemi gąszczem krzewów, szczególnie leszczynowymi i jałowcem. Same jezioro jest prawie niedostępne, że względu na okalające je ze wszech stron Moczary i topiele. Opr ul
[Pisownia oryginalna]